dr Asia Wojsiat (@drjoanwojsiat)

Chciałabym tutaj zostawić kilka kluczowych faktów dotyczących spożywania alkoholu. Być może zachęcą do abstynencji, być może uwypuklą szkodliwe działanie etanolu. A na majówkę polecam smakowite wina i napoje bezalko, kombuchę też na przykład 🌞 ⠀ Oprócz kwestii typowo mózgowych - badania dowodzą, że picie alkoholu zwiększa ryzyko onkologiczne, niezależnie od tego, czy pije się go w dużych ilościach raz w tygodniu, czy znacznie mniej, ale codziennie. ⠀ Według raportu WHO ilość spożywanych trunków w Polsce przewyższa średnią europejską, co stawia nasz kraj w czołówce państw z najwyższym spożyciem alkoholu na jednego mieszkańca. Z danych Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych wynika, że w 2001 roku statystyczny Polak wypijał 6,6 litrów czystego spirytusu, a 20 lat później było to o trzy litry więcej - 9,7 litra.   ⠀ Nie pijąc alkoholu, zmniejszając ilość jego spożycia - mózg naprawdę odwdzięczy Ci się żywotnością, większą jasnością myślenia i ogólnym dobrostanem. Więcej na ten temat jest w odcinku mojego podcastu „dlaczego alkohol i nikotyna tak źle wpływają na nasze organizmy” @newonce „wojsiat ogólnie” oraz w mojej książce „Tak działa mózg. Jak mądrze zadbać o jego funkcjonowanie” @wydawnictwo_wab #selfcare #abstynencja #brain #autopromocja

Trening fizyczny jest uznawany za jedną z kluczowych, niefarmakologicznych strategii poprawy leczenia depresji i jednoczesnego zmniejszenia objawów somatycznych/cielesnych tej choroby! 🧠Poprawia samopoczucie i wspiera mózg w powrocie do prawidłowej pracy m.in. poprzez wzrost opioidów - endorfin, anadamidu, wsparcie syntezy serotoniny (oraz melatoniny która jest bardzo silnym antyoksydantem, chroni nas np. przed nowotworem!) i dopaminy, poprawę dotlenienia mózgu i dopływ krwi. Korzystnie działa wobec neuroplastyczności i potęguje neurogenezę (powstawanie nowych neuronów, nawet w mózgach osób dorosłych). Wpływa też na poprawę parametrów metabolicznych, zmniejsza stopień otyłości, zmniejsza stan zapalny - co jest niezwykle związane z patogenezą depresji. ⠀ Ogrom badań naukowych wciąż potwierdza, że zarówno ćwiczenia wytrzymałościowe jak i krótkie ćwiczenia o dużej intensywności, zmiennym tętnie (HIIT, tabata) poprawiają samopoczucie chorych. A ostatnio natknęłam się na dane, które nawet faworyzują tutaj krótkie, intensywne treningi ku chwale mojej ulubionej neurotrofiny. No i właśnie - dzieje się to m.in. przez zwiększanie poziomu białka BDNF - czynnika neurotroficznego pochodzenia mózgowego (zarówno w mózgu jak i obwodowo, w ciele - znaczna ilość BDNF syntetyzowana jest np. przez płytki krwi), dzięki któremu możliwe jest prawidłowe działanie synaps, odbieranie sygnałów nerwowych, tworzenie pamięci, regulacja emocjonalna, generalnie wzrost i rozwój neuronów. Także zmniejszenie atrofii hipokampa, zahamowanie utraty jego objętości (to bardzo ważne w depresji, ponieważ obserwujemy jego zmniejszenie i generalnie obumieranie komórek nerwowych). ⠀ W ośrodkowym układzie nerwowym BDNF syntetyzowany jest głównie w hipokampie, a także w korze mózgowej, śródmózgowiu, wzgórzu, podwzgórzu, moście czy rdzeniu przedłużonym. Jest w stanie przekroczyć barierę krew-mózg w obu kierunkach, a zmiany jego stężenia prawdopodobnie pochodzą zarówno z neuronów, jak i komórek glejowych. ⠀ Natknęłam się jakiś czas temu na świetną pracę przeglądową (między innymi polskich autorów), która podsumowuje temat. Z wielkim entuzjazmem Wam tutaj na nią namiary zostawię + bardzo fajne grafiki.

Ważne, aby pamiętać, że demencja i neurodegeneracja nie są zdrowym, fizjologicznym starzeniem się mózgu i całości organizmu. Oczywiście postępujący czas sprzyja przykładowo rozwojowi choroby Alzheimera (w przypadku kobiet - szczególnie), ale codzienne wybory i aktywności realnie budują tzw. rezerwę poznawczą, która odsuwa manifest zmian chorobowych (mimo, że w mózgu mogą pojawiać się charakterystyczne dla choroby zmiany). Na zdrowe starzenie się, dobrą kondycję psychiczną, dobrostan układu nerwowego i „wzrastanie umysłu” - pewien charakterystyczny wymiar mądrości pojawiający się wraz z oznakami czasu, pracujemy codziennie, przez całe życie. Bardzo mocno kształtuje to także środowisko w jakim wzrastamy i żyjemy. W kafelkach - rozwinięcie rozkminy 🌝 #neuroscience #brain #aging

Jeśli struna nie będzie napięta - nie wyda dźwięku, jeśli będzie napięta za bardzo, może się zerwać. Regulacja, harmonizacja! Wyjazd dziewczyński, kilka dni poza remontem, pracą i rekompensata odpuszczonej Japonii (może i jakiej kawki w kawiarni znów się napiję) - @zosia_smuyoga jadę do Cię 🌊 ⠀ #selfcare #ziomkowanie #morze

Jak tylko dowiedziałam się, że Dorota @darwininchaneldress pisze książkę – nie mogłam doczekać się jej finalizacji i szczerze temu kibicowałam. Sposób patrzenia Doroty na naukę i rzeczywistość od dłuższego czasu bardzo ze mną rezonuje. Jej działania w internecie – co często podkreślam – należą do moich absolutnie ulubionych. Dlatego, kiedy @wydawnictwootwarte zaprosiło mnie do zapoznania się z książką „Oszukać genetyczne przeznaczenie” jeszcze przed oficjalną premierą i podzielenia się słowem rekomendacji na okładce, poczułam się naprawdę wyróżniona i ogromnie ucieszona. ⠀ Ta książka to napisana w niezwykle przystępny, lekki i klarowny sposób opowieść o tym, jak nasze geny i DNA podlegają wpływowi środowiska, stylu życia, diety, aktywności fizycznej czy relacji z otoczeniem – na przykład w kontekście stresu. Dorota zabiera nas w świat epigenetyki, odsłaniając jej tajniki z niezwykłą lekkością, ale jednocześnie pełną merytoryczną rzetelnością. Ta merytoryka i rzetelność właśnie są w dzisiejszych czasach - przesiąkniętych błędnymi komunikatami, brakami w prawidłowych interpretacjach nauki - absolutnie kluczowe. ⠀ To, co szczególnie cenne, to fakt, że autorka nie jest jedynie popularyzatorką czy teoretykiem. Sama od lat zajmuje się naukowo mechanizmami epigenetycznymi, a w książce dzieli się tą wiedzą w sposób, który od razu przekłada się na nasze codzienne życie. ⠀ Dlatego po prostu - „Oszukać genetyczne przeznaczenie” to jedna z lepszych książek popularyzujących biologię, jakie miałam okazję czytać – pełna wiedzy, ale zarazem niezwykle przyjazna czytelnikowi. Jestem przekonana, że każdy, kto chce świadomie wpływać na własną biologię, zdrowie i życie, powinien po nią sięgnąć. Polecam baaardzo! I dziękuję wydawnictwu za zaproszenie do recenzji tej świetnej pozycji! Oby więcej takowych na polskim rynku wydawniczym ✨ #recenzja #nauka #edukacja #epigenetyka #wspolpraca ale i tak bym kupiła i czytała

Już w poniedziałek, 8 września, wracamy z cyklem Neuroprojekcji @kinonh 🖤 Tym razem spotkamy się wokół filmu, który jest dla mnie jednym z najważniejszych w życiu – Pacifiction Alberta Serry. Zobaczę go 3 raz, 2 poprzednie seanse były dla mnie czymś absolutnie ponad. ⠀ To kino inne niż wszystkie. Powolne, gęste, dziwne, wymagające uważności. Slow cinema, które nie prowadzi nas za rękę, ale zostawia w zawieszeniu – pomiędzy obrazem a ciszą, pomiędzy pięknem a niepokojem. To film o kolonializmie i władzy, o samotności człowieka zagubionego w tropikalnym raju, o naturze, która staje się metaforą wypalenia i tęsknoty. To także opowieść o tym, jak patrzymy, jak odbieramy świat zmysłami i co w nas zostaje po tak intensywnym doświadczeniu. ⠀ Właśnie dlatego tak bardzo chcę obejrzeć go z Wami – na dużym ekranie, w skupieniu, by potem podzielić się rozmową. Po seansie razem z Dominikiem @watchingevencloser opowiemy Wam o Pacifiction z naszej perspektywy: filmowej, artystycznej, ale też tej, która dotyczy człowieka, jego kondycji i emocji. ⠀ Już nie możemy się doczekać ✨ bilety do kupienia na stronie www.kinonh.pl Zapraszamy Was bardzo serdecznie #film #zajawa #kino

Ostatnio natknęłam się na fascynujące badania opublikowane w PNAS, które pokazują, że to, jak patrzymy, może zdradzać więcej o naszej pamięci i zdrowiu poznawczym, niż nam się wydaje. ⠀ Naukowcy przyjrzeli się ruchom gałek ocznych osób w różnym wieku – od młodych dorosłych, przez zdrowych seniorów, aż po osoby z łagodnymi zaburzeniami poznawczymi (MCI) i amnezją. Uczestnicy oglądali setki obrazów, a zaawansowane śledzenie wzroku rejestrowało każdy ich ruch oka. ⠀ Wyniki były niezwykle wyraźne: ~ młodzi i zdrowi dorośli eksplorowali obrazy szeroko, za każdym razem wychwytując nowe szczegóły, ~ osoby z pogorszoną pamięcią patrzyły powtarzalnie, wracając do tych samych fragmentów obrazu, jakby ich umysł utknął w pętli, ~ im większe zaburzenia pamięci, tym mniej elastyczne i mniej świadome było „kodowanie wzrokowe”. ⠀ Co ważne – te różnice pojawiały się spontanicznie, bez żadnych testów pamięci. Same oczy zdradzały to, co działo się w mózgu. ⠀ To odkrycie pokazuje, jak ściśle ruchy gałek ocznych splecione są z procesami pamięciowymi. W przyszłości tak proste, nieinwazyjne metody jak eye-tracking mogą stać się narzędziem do wczesnego wykrywania i monitorowania chorób neurodegeneracyjnych – w tym Alzheimera – na lata przed wystąpieniem objawów. Jestem zafascynowana wynikami tych badań i z ogromną ekscytacją - proszę o więcej! ⠀ To, gdzie i jak patrzysz, zdradza, jak działa Twój mózg? Tyle o funkcjonowaniu neuronów, układu nerwowego mówi nasz zmysł wzroku. Bo przecież oko to realnie przedłużenie mózgu. ⠀ Badanie: Wynn JS i wsp. Decoding memory function through naturalistic gaze patterns. Proc Natl Acad Sci U S A. 2025 Aug 19;122(33):e2505879122. doi: 10.1073/pnas.2505879122 #nauka #mozg #wzrok #alzheimer

Witajcie w kolejnym odcinku „Umyślnie” ✨ Tym razem rozmowa o tym, dlaczego tak wiele osób latami czuje, że „coś jest inaczej” — że są zmęczone światem, że ciągle próbują dopasować się do schematów, które nie pasują, i że często obwiniają się za to poczucie „niedopasowania”. ⠀ Mówimy o neuroatypowości, o spektrum autyzmu i ADHD. I co ważne: nie z perspektywy stereotypowych obrazków z podręczników, ale prawdziwego doświadczenia, które często wygląda zupełnie inaczej. Jakie strategie autoregulacji, codzienne praktyki, narzędzia psychoedukacyjne mogą tutaj pomóc? Jak budować naszą otwartość społeczną na inność? ⠀ Moim gościem jest Marta Cieśla @marta.ciesla_esperi — psycholożka i psychoterapeutka, która z ogromną uważnością i mądrością pracuje z osobami neuroatypowymi i od lat edukuje w tym obszarze. Z Martą miałam ogromną przyjemność rozmawiać po raz 2 i ponownie - tak wiele się dowiedziałam, ułożyło się sporo klocków. Jestem przekonana, że u Was może być podobnie. Serdecznie zapraszam do odsłuchu! Mój kanał na spotify, apple podcast, youtube - „Umyślnie”. ⠀ Partnerem dzisiejszego odcinka jest Bookbeat (https://www.bookbeat.com/pl/registration ) platforma, która oferuje ogromny wybór audiobooków i e-booków. Mam dla Was kod zniżkowy, ktory brzmi: WOJSIAT dający 60 dni okresu próbnego (w tym jest 40 godz. słuchania/czytania) dla nowych użytkowników. To być może ostatnia tak dobra oferta w tym roku, dlatego ciesze się, że mogę się nią z Wami podzielić - kod działa do 14 września 2025. ⠀ Z radością polecam Wam też kilka książek, które w Bookbeat są dostępne - „Nie wierz we wszystko co myślisz” - Joseph Nguyen, „Ukochane równanie profesora” - Yoko Obawa, „Człowiek i jego symbole” - Carl Gustav Jung, „1984”, - George Orwell, „Czarna owca medycyny” - niewypowiedziana historia psychiatrii - Jeffrey Lieberman, „My ludzie w centrum autyzmu” - Ola Pflumio, „Autentyczna w spektrum” - Ewa Furgał. ⠀ A Wam Boobeat dziękuję za wsparcie mojego podcastu i popularyzację wiedzy, treści edukacyjnych. Także – czytamy, słuchamy i szanujemy książki! #podcast #neuroatypowość #nauka [współpraca reklamowa]

Dlaczego patrzenie panoramiczne (czyli poszerzanie pola widzenia, świadome ogarnianie obrazu peryferyjnego zamiast wąskiego, „tunelowego” skupienia) działa korzystnie zarówno na układ wzroku, jak i na układ nerwowy? 👁️ Szczególnie jeśli oglądamy obrazy natury. ⠀ Z perspektywy układu wzroku: ~ odpoczynek dla mięśni oka – w trybie skupienia (czytanie, ekran, telefon) mocno pracują mięśnie rzęskowe i mięśnie odpowiedzialne za konwergencję. Poszerzenie widzenia odciąża je i pozwala na chwilę relaksu. ~ aktywacja siatkówki w szerszym zakresie – angażujemy fotoreceptory w peryferiach siatkówki, które są szczególnie wrażliwe na ruch i światło. To bardziej naturalny dla nas stan, bo przez miliony lat ewolucji częściej patrzyliśmy szeroko, by dostrzegać drapieżników i orientować się w otoczeniu ~ lepsza perfuzja oka – zmiana punktu skupienia i otwarcie pola widzenia mogą poprawić ukrwienie i dotlenienie struktur oka. Stres, zwłaszcza przewlekły, znacząco wpływa na dopływ krwi do oczu, ograniczając ten proces. ⠀ Z perspektywy neurobiologii i stresu „tryb panoramiczny” jest bliższy trybowi bezpieczeństwa - gdy zawężamy uwagę („tunel”), mózg interpretuje to jako stan czujności lub zagrożenia → aktywacja układu współczulnego, adrenalina, kortyzol. Kiedy poszerzamy pole widzenia, dajemy sygnał do mózgu: „nie ma zagrożenia, mogę się rozluźnić” → aktywuje się układ przywspółczulny (m.in. nerw błędny, spada poziom kortyzolu i adrenaliny). Może się to wiązać z obniżeniem pobudzenia ciała migdałowatego – które odpowiada za wykrywanie zagrożeń. Widzenie panoramiczne wysyła informację: otoczenie bezpieczne, więc mniej reakcji lękowych. Poza tym: ~synchronizacja z oddechem – często, kiedy patrzymy panoramicznie, spontanicznie pogłębia się oddech, co dodatkowo redukuje napięcie i stres ~ większa uważność i obecność – to praktyka bliska mindfulness: „rozejrzenie się” w przestrzeni, zakotwiczenie w tu i teraz, co redukuje gonitwę myśli. Więcej info w kafelkach. Postrzegacie czasami krajobraz wokół w ten sposób? Jeśli nie, to zdecydowanie warto wdrożyć tę rutynę do codzienności! #nauka #relaksacja

Wczesne poranki, pobudki 5:30, poranna niezmącona cisza, czas dla dostrojenia umysłu, synchronizacja z rytmem natury i własnego ciała (chronobiologia) - rzecz dla mnie wspaniała ✨ ⠀ „Poranne powietrze! Jeżeli ludzie nie chcą go pić u źródeł dnia, cóż, musimy nawet zabutelkować pewną jego ilość i sprzedawać w sklepach dla dobra tych, którzy zgubili kwit na subskrypcję poranku na tym świecie” - tak napisał Henry David Thoreau około 1854 roku #natura #biologia #poranki

W najnowszym odcinku „Bio-logicznej rezyliencji” naszym gościem jest dr n. med. Igor Łoniewski – lekarz, naukowiec z Zakładu Badań Biochemicznych Pomorskiego Uniwersytetu Medycznego w Szczecinie. Autor licznych publikacji naukowych, podręczników oraz artykułów edukacyjnych dotyczących mikrobioty, probiotyków i leków pochodzenia naturalnego. ⠀ Poruszamy arcyważne kwestie! A mianowicie - czy probiotyki naprawdę zasiedlają nasze jelita „na zawsze”? Dlaczego szczep ma znaczenie i co kryje się pod pojęciem „suplementacji celowanej”? Kiedy probiotyki działają, a kiedy są tylko mitem marketingowym. Z tego odcinka dowiecie się m.in.: ~ jak długo stosować probiotyki i czy warto rotować szczepy ~ w jakich sytuacjach probiotyki mają udowodnione działanie (IBS, biegunki poantybiotykowe, odporność, stres i psychobiotyki) ~ probiotyki w kobiecym zdrowiu – czy rzeczywiście potrzebujemy ich bardziej? ~ psychobiotyki a nastrój – jak mogą wspierać terapię i czy łączą się z lekami SSRI ⠀ Będą oczywiście tak ważne aspekty praktyczne: jak przyjmować i przechowywać probiotyki, żeby naprawdę działały. ⠀ Serdecznie zapraszamy Was do odsłuchu (kanał na Spotify i innych platformach „Bio-logiczna rezyliencja”) - my bardzo dużo wyniosłyśmy z tej rozmowy i wierzymy, że u Was będzie podobnie 🧠Partnerem naszego słuchowiska jest @sanprobi - dziękujemy za wsparcie edukacji i popularyzacji wiedzy! #nauka #podcast #mikrobiota #współpraca płatna

Efekt „cocktail party” to zjawisko poznawcze, które pokazuje, jak nasz 🧠 potrafi selektywnie filtrować informacje z otoczenia. Wyobraź sobie, że jesteś na głośnym przyjęciu, gdzie wszyscy rozmawiają – a mimo tego nagle, nawet z drugiego końca sali, wychwytujesz swoje imię. Mózg działa jak radar – większość dźwięków ignoruje (problem pojawia się gdy jesteśmy chroniczne bodźcowani, przemęczeni), ale jeśli coś ma dla nas znaczenie osobiste lub emocjonalne, od razu to rejestruje. ⠀ Z punktu widzenia neuronauki – to efekt selektywnej uwagi, przetwarzania bodźców przez korę słuchową i obszary związane z pamięcią i emocjami (np. ciało migdałowate, zakręt obręczy). Mózg nie wyłącza swojego otoczenia, ale po prostu ustawia filtry priorytetów - wyostrza się w konkretnym kierunku. To zjawisko pokazuje, jak bardzo jesteśmy osadzeni w relacyjności i znaczeniu. To, co nas dotyczy osobiście (nasze imię, ważne słowa, emocjonalne sygnały), automatycznie wciąga naszą uwagę. A to ma ogromne znaczenie np. w stresie, relacjach czy komunikacji - bo pokazuje, że nasze mózgi „nasłuchują” nieustannie, czy jesteśmy zauważeni, czy ktoś mówi do nas/o nas. ⠀ To dlatego słowo „uważność” (w relacjach, w terapii, w komunikacji) ma też swoje bardzo biologiczne uzasadnienie. Uważna komunikacja, jej praktykowanie jest np. jednym z elementów kursu MBSR. ⠀ Mózg wychwytuje sens, ale przede wszystkim gdy go widzi, gdy słyszy, gdy kierujemy tam swoją uwagę. Priorytetowo traktujemy informacje związane z JA – imię, twarz, głos. To dowód, że w procesach uwagi istnieje taki „ja-centryczny filtr”. Neurobiologicznie, upraszczając wiemy, że zaangażowane są m.in.: ~ kora przedczołowa i zakręt obręczy – regulują kontrolę uwagi i jej przełączanie ~ kora ciemieniowa (związana z uwagą przestrzenną) – ustawia nasz „reflektor” percepcji ~ układ siatkowaty pnia mózgu – odpowiada m.in. za czujność i szybkie wychwytywanie znaczących sygnałów (np. własnego imienia). ~ wspomniana już ostatnio sieć DMN (default mode network) – związana z przetwarzaniem „ja” i autoreferencyjnością – prawdopodobnie współgra z selekcją takich sygnałów, no i jest też nazywana „neuronalnym korelatem” naszego ego #nauka #psychologia #bio